ภาษานอร์เวย์

มาเริ่มที่ภาษาก่อน ที่เป็นที่มาแบบแนวกว้างๆ ภาษาของประเทศแสกนดิเนเวียน เดนมาร์ค นอร์เวย์ สวีเดน มีลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ชาวเดนมาร์คเข้าใจชาวนอร์เวย์ และ ชาวนอร์เวย์เข้าใจชาวสวีเดน ภาษาเดนมาร์คกับสวีเดนมีลักษณะที่คล้ายไม่มากนัก ภาษานอร์เวย์จึงเป็นคล้ายกับตัวหารร่วมของทั้งสองภาษานี้ แปลกใจใช่ไหมคะว่าทำไม เดนมาร์ค สวีเดน และนอร์เวย์ มีความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์ ทำให้มีการแลกเปลี่ยนภาษาซึ่งกันและกัน เริ่มจาก ทั้ง 3 ประเทศเคยรวมกันเป็นสหภาพคาลมาร์ และอยู่ภายใต้พระมหากษัตริย์พระองค์เดียวกัน ตั้งแต่ปีคศ.1397-1523 เดนมาร์คปกครองเหนือนอร์เวย์เกือบสามร้อยปี ปีค.ศ.1536-1814 หลังจากนี้นอร์เวย์ก็อยู่ภายใต้การปกครองของสวีเดน ปีค.ศ.1814-1905 ช่วงที่นอร์เวย์อยู่กับเดนมาร์ค ภาษาเดนมาร์คเป็นภาษามาตราฐานที่ใช้ในการเขียนและการพูดของชาวนอร์เวย์ ช่วงที่นอร์เวย์อยู่กับสวีเดนเป็นช่วงที่มีความเคลื่อนไหวขบวนการชาตินิยมในนอร์เวย์ และได้มีการพัฒนาภาษาให้เป็นภาษาของตัวเอง ภาษาเขียนนอร์เวย์มี 2 แบบ คือ บู๊คมอล (bokmål) และ นีนอรชค์ (nynorsk) ชาวนอร์เวย์ส่วนใหญ่ใช้บู๊คมอลในการเขียน แต่ก็พูดภาษาท้องถิ่นของตนเองเป็นหลัก

ที่มา

ดิฉันเขียนบล็อกเป็นงานอดิเรกมีทั้งภาษาไทย ภาษานอร์เวย์ และภาษาอังกฤษ เขียนไปเรื่อยเปื่อย ทั้งที่มีบอกไว้ในบล็อกว่าจะเขียนอะไรที่เกี่ยวกับสังคมนอร์เวย์ วัฒนธรรม ชีวิตความเป็นอยู่ แต่ก็ออกนอกเรื่องนอกราว ตั้งใจจะเขียนเพิ่มเหมารวมไว้ในบล็อก “thaikursfornorsk/ครอสภาษาไทยสำหรับชาวนอร์เวย”นี้ จะพยายามเขียนให้อยู่ในกรอบที่ตั้งไว้ และหวังว่าเนื้อหาจะมีประโยชน์สำหรับคนไทยที่สนใจค่ะ

วงศ์จันทร์

ภาษานอร์เวย์
มาเริ่มที่ภาษาก่อน ที่เป็นที่มาแบบแนวกว้างๆ ภาษาของประเทศแสกนดิเนเวียน เดนมาร์ค นอร์เวย์ สวีเดน มีลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ชาวเดนมาร์คเข้าใจชาวนอร์เวย์ และ ชาวนอร์เวย์เข้าใจชาวสวีเดน ภาษาเดนมาร์คกับสวีเดนมีลักษณะที่คล้ายไม่มากนัก ภาษานอร์เวย์จึงเป็นคล้ายกับตัวหารร่วมของทั้งสองภาษานี้ แปลกใจใช่ไหมคะว่าทำไม เดนมาร์ค สวีเดน และนอร์เวย์ มีความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์ ทำให้มีการแลกเปลี่ยนภาษาซึ่งกันและกัน เริ่มจาก ทั้ง 3 ประเทศเคยรวมกันเป็นสหภาพคาลมาร์ และอยู่ภายใต้พระมหากษัตริย์พระองค์เดียวกัน ตั้งแต่ปีคศ.1397-1523 เดนมาร์คปกครองเหนือนอร์เวย์เกือบสามร้อยปี ปีค.ศ.1536-1814 หลังจากนี้นอร์เวย์ก็อยู่ภายใต้การปกครองของสวีเดน ปีค.ศ.1814-1905 ช่วงที่นอร์เวย์อยู่กับเดนมาร์ค ภาษาเดนมาร์คเป็นภาษามาตราฐานที่ใช้ในการเขียนและการพูดของชาวนอร์เวย์ ช่วงที่นอร์เวย์อยู่กับสวีเดนเป็นช่วงที่มีความเคลื่อนไหวขบวนการชาตินิยมใน นอร์เวย์ และได้มีการพัฒนาภาษาให้เป็นภาษาของตัวเอง ภาษาเขียนนอร์เวย์มี 2 แบบ คือ บู๊คมอล (bokmål) และ นีนอรชค์ (nynorsk) ชาวนอร์เวย์ส่วนใหญ่ใช้บู๊คมอลในการเขียน แต่ก็พูดภาษาท้องถิ่นของตนเองเป็นหลัก

การออกเสียงภาษานอร์เวย์
การออกเสียงภาษานอร์เวย์เป็นส่วนที่ยากที่สุดของภาษา โดยเฉพาะสำหรับคนไทย Hvordan uttaler man norsk? Voor-don ootaller mon norshhhhk? วู๊ร-ด้อน อูทาเลอร มาน นอรชชชค เราจะออกเสียงภาษานอร์เวย์อย่างไร
มี สระ 3 ตัว ของภาษานอร์เวย์ที่ภาษาอังกฤษไม่มีคือ æ, ø, å สระอีก 5 ตัวได้แก่ a, e, i, o, u ตัวอักษร y ในภาษานอร์เวย์ถุกจัดให้เป็นสระ ตัว y นี้ให้อ่านออกเสียง อี และทำปากจู๋ยื่น ลองมาออกเสียงสระตัวอื่นกันบ้าง
“æ” อ่านออกเสียง “อา” ยาวและทำปากกว้าง
“ø” อ่านออกเสียง “เออ”
“å “อ่านออกเสียง “โอ”
“a” อ่านออกเสียง “ออ” ไม่ใช่ “ออ” แบบไทยนะ จะเป็นแบบ “ออ+อา”
“e” อ่านออกเสียง “เอ”
“i” อ่านออกเสียง “อี” ทำปากกว้างลากเสียงยาว
“o” อ่านออกเสียง “อู”
“u” อ่านออกเสียง “อู” ปากยื่นเกร่ง ถ้าเทียบกับภาษาอังกฤษน่าจะได้ “ew”

หมายเหตุ ใครสามารถอธิบาย “ทำปากจู๋ยื่น” โดยใช้คำอธิบายตัวอื่นมาแทนได้ ตอนนี้ดิฉันคิดไม่ออก ช่วยด้วยค่ะ มีรางวัล

การออกเสียงภาษานอร์เวย์ (ต่อ)
ทำไมการออกเสียงภาษานอร์เวย์จึงยากสำหรับคนไทย ก่อนอื่นลองมาอ่านตัวอักษรภาษานอร์เวย์ทั้งหมด 29ตัว Aออา Bเบ Cเซ Dเด Eเอ Fเอฟ Gเก Hโฮ้ Iอี Jเย Kโค้ Lเอล Mแอม Nแอ็น Oอู Pเพ Qคูว Rอาร Sแอส Tเท Uอู Vเว Wด๊อบเบิ้ลเว Xแอ็กซ Yอี Zแซท Æอา Øเออ Åโอ
ดิฉันมีปัญหาในการออกเสียง R เป็นหลัก และตัออักษรอื่นๆอีกเช่น L U

ขอยกตัวอย่างจากประสบการณ์จริงของดิฉันเองที่พูดคุยกับคนนอร์เวย์รอบข้าง แล้วพวกเขาทั้งหลายไม่สามารถเข้าใจได้ในทันที
•พูดกับเพื่อนสามีที่ทำงานที่เดียวกันมาเยี่ยมที่บ้าน
ฉันชอบกินองุ่น Jeg liker å spise drue.
ออกเสียงโดยไม่มี r ก็ได้ due ซึ่งแปลว่านกพิราบ
•พูดกับพ่อสามี
ฉันขอกุญแจรถ Kan jeg få bil nøkkel?
ออกเสียงโดยไม่มี l แต่ออกเสียง n แทน ซึ่งเป็นตัวสะกด “น” ของไทยที่เราใช้กันอยู่
•พูดกับเพื่อนสนิทสามี
เธอเป็นคนขับรถให้ฉันก็ได้ Da kan du bli min sjåfør.
ออก เสียงโดยไม่มี r คนฟังงงไม่เข้าใจว่าดิฉันหมายถึงอะไร สามีซึ่งนั่งข้างๆ พูดซ้ำให้ดิฉันพูดตาม sjåførrr ก็ทำให้ผู้ฟังเข้าใจได้ทันทีว่าหมายถึงอะไร
•พูดกับเพื่อนร่วมงาน
ฉันภูมิใจที่ทำงานที่นี่ Jeg er stolt av å jobbe her.
ออกเสียงโดยไม่มี l คนฟังไม่เข้าใจ พยายามพูดซ้ำแต่ผู้ฟังก็ยังไม่รู้ เลยต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้าพูดออกไปว่า I am proud to work here.

ตอน นี้ดิฉันก็ยังมีปัญหาในการออกเสียงอยู่ ทั้งๆ ที่รู้ ว่าสะกดอย่างไร และต้องออกเสียงตัวเหล่านั้นด้วย แต่มันไม่ออกมาโดยอัตโนมัติเหมือนที่ลูกสาวเป็น มีตัวสะกดลงท้ายที่ต้องออกเสียง ตัวอย่างเช่น เก่ง flink หยุด slutt มีชื่อเสียง berømt คำพวกนี้ฟังลูกสาวพูดก็จะได้ยิน k (เคอะ) t (เทอะ) ตลอด ส่วนของดิฉันก็ประมาณว่ามีบ้างไม่มีบ้าง และโดยเฉพาะคำว่า flink เป็นคำที่ใช้พูดกันบ่อยมากในชีวิตประจำวัน นอกจากจะต้องออกเสียงลงท้าย เคอะ ก็ต้องไม่ลืมที่จะมีเสียง l อยู่ด้วยในคำนั้น น่าจะเขียนให้เห็นเป็นภาษาไทยได้ประมาณนี้ “ฟิ๊ลงเคอะ”

บางครั้งมีส่วนที่ว่าดิฉันมีพื้นภาษาอังกฤษมาบ้างก็ทำให้เป็นอุปสรรคในการออกเสียงพอสมควร คำบางคำของภาษานอร์เวย์ที่คล้ายหรือเหมือนภาษาอังกฤษก็ทำให้ดิฉันเหมาออก เสียงตามภาษาอังกฤษแบบไทยๆแทน ก็เลยเพี้ยน ยกตัวอย่างเช่น การจารจร traffic trafikk ไขมัน fat fet ดนตรี music musikk นอกจากนี้สระผสมของของภาษานอร์เวย์และภาษาอังกฤษออกเสียงต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น ประเทศออสเตรเลีย Australia และ Fauske (ชื่ออำเภอ/คอมมูนหนึ่งในประเทศนอร์เวย์) เวลาออกเสียง ถ้าไปออกตาม Australia ก็จะไม่ถูกต้องเพราะ au ภาษานอร์เวย์ออกเสียง เออเอา ไม่ใช่ ออ

จาก คำถามที่ขึ้นต้นไว้ว่า ทำไมการออกเสียงภาษานอร์เวย์จึงยากสำหรับคนไทย เข้าใจว่าการออกเสียงของภาษาไทยนั้นไม่มีเสียงอย่างที่ภาษานอร์เวย์มี การใช้ลิ้นในส่วนต่างๆของช่องปากมีน้อยมาก เมื่อเทียบกับภาษานอร์เวย์ ดิฉันย้ายมาอยู่ประเทศนอร์เวย์ อายุก็ 30กว่าปีแล้ว เพราะฉะนั้นยากมากที่จะฝึกพูดให้ได้ชัด แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า “ไม่ได้” อยู่ที่ว่าต้องขยันฝึก แต่ไม่ได้ขยันฝึกก็เลยไม่ได้ เวลาฝึกจะมีอาการปวดกราม เหนื่อยใจที่ทำไมออกเสียงไม่ได้ ทั้งๆที่พยายามและพูดซ้ำๆอยู่นาน

หมายเหตุ คนนอร์เวย์แต่ละคนมีการรับรู้และเข้าใจการออกเสียงภาษานอร์เวย์ของคนต่างชาติในระดับที่ไม่เท่ากันอย่างมีนัยสำคัญ

คำหลายคำที่ออกเสียงคล้ายกัน
มึคำหลายคำในภาษนอร์เวย์ที่ออกเสียงคล้ายกัน ดิฉันฟังแล้วมันเหมือนกันไปหมด คงต้องโทษหูตัวเอง ลองมาดูกันมีคำอะไรบ้าง

Fjert ตด
fjes หน้า
fjellet ภูเขา

feire เฉลิมฉลอง
ferie วันหยุด
flere หลาย

fjær ขนนก
fjerde ที่สี่
fjøl เขียง

sterk แข็งแรง เผ็ด
steke ทอด

ถ้านึกคำได้มากกว่านี้ หรือค้นพบคำใหม่จะมาเขียนต่อค่ะ

รวบรวมคำต่างๆ ของภาษานอร์เวย์ที่ออกเสียงยาก
รวบรวมคำต่างๆ ของภาษานอร์เวย์ที่ออกเสียงยากเสียเหลือเกินสำหรับดิฉัน กติกาคือไม่ว่าจะเป็นคำชนิดใด คำนาม คำวิเศษณ์ คำกริยา ฯลฯ ไม่เรียงตามตัวอักษร นึกได้หรือประสบปัญหาในการออกเสียง ก็จะมาเขียนต่อในรายการข้างล่างนี้ ดูซิว่าจะมีจำนวนคำที่ออกเสียงยากมากขนาดไหน แต่ตอนนี้นึกได้อยู่สองคำ
1. flau = อาย
2. umulig = เป็นไปไม่ได้
มาเริ่มเขียนต่อแล้วนะคะ
3. luft = อากาศ
4. grille = ย่าง
5. konsert = คอนเสิร์ต
6. tilbud = เสนอ

การใช้รูประโยคที่ผิด
เมื่อลูกสาวบอกแม่ว่า "ม่าม๊า เธอ พูดไม่ถูก" "ม่าม๊า เธอ ยังคงพูดผิด" "Mamma du snakker ikke riktig" "Mamma du er fortsatt feil" แม่ก็เลยต้องให้พ่อของลูกช่วยฟัง "ป่าป๊า ฉันพูดถูกต้องรึยัง" ป่าป๊าตอบ "ใช้ได้แล้ว" แต่โซเฟียบอกว่ายังคงผิดอยู่

แต่ ก่อนพูดคุยกับลูก เข้าใจโต้ตอบ ก็ดีใจ ลูกฟังภาษานอร์เวย์ที่แม่พูดได้ เมื่อลูกโตขึ้นรู้จักวิพากษ์วิจารณ์ "แม่พูดไม่ถูกต้อง แม่ยังพูดผิดอีก" แล้วแม่จะทำอย่างไร มีบ้างที่แม่น้อยใจ เมื่อลูกติ และไม่ยอมรับสำเนียงที่เพี้ยนของแม่ ลูกอายุแค่หกขวบกว่าๆ ก็ได้แต่ตอบลูกไปว่า แม่เป็นคนไทย พูดภาษาไทยได้ชัด การออกเสียงภาษานอร์เวย์ยากสำหรับแม่ แต่ทำไมโซเฟียพูดภาษาไทยได้ชัดและถูกต้องหละ ลูกเก่งมาก Du er så flink! จริงๆ แล้วลูกก็เข้าใจที่แม่พูด และลูกก็รู้ว่าแม่ออกเสียงไม่ชัด

การใช้รูปประโยคที่ผิด ตัวอย่างจากลูกสาวน้องโซเฟีย
"Mamma du er fortsatt feil" ประโยคที่ถูกต้องควรเป็น "Mamma du har fortsatt feil" "Mamma du gjør fortsatt feil" "Mamma det er fortsatt feil"

ดิฉัน มีพื้นฐานภาษาอังกฤษมาบ้าง ทำให้การเขียน การแต่งประโยคภาษานอร์เวย์เพี้ยนเพราะใช้รูปแบบตามภาษาอังกฤษ ตอนนนี้นึกไม่ออก จำได้ว่าตอนเรียนภาษานอร์เวย์ และหัดแต่งประโยค สามีมักบอกว่า ประโยคนี้ไม่ถูกต้อง ภาษานอร์เวย์ไม่ใช่ภาษาอังกฤษ ถ้านึกออกจะนำมาเขียนต่อเพื่อเป็นตัวอย่างนะคะ

การใช้รูประโยค (ปฏิเสธ)
ในกรณีรูปประโยคปฏิเสธทั่วไป คำว่า "ikke" จะอยู่หลังกริยา เช่น
Jeg spiser ikke sjokolade.
Jeg går ikke på konserten.
Hun liker ikke innkjøp.
Du blir ikke lenge.

ในภาษานอร์เวย์มีการใช้รูปประโยคปฎิเสธที่แตกต่าง คือ เมื่อประโยคนั้นไม่ใช่ประโยคหลัก คำว่า "ikke" จะอยู่หน้ากริยา เช่น
Jeg tror at det ikke er det.
Jeg angrer på at jeg ikke fikk gått på konserten.
Hun angrer på at hun ikke kjøpte den.
Det er synd du ikke kan bli lenge.

การใช้รูปประโยคคำสั่ง
ในภาษานอร์เวย์ รูปประโยคคำสั่ง หรือผู้พูดบอกให้ผู้อื่นทำตามที่ผู้พูดต้องการ มีกฏง่ายๆ ว่าให้ตัด "e" ออกจาก infinitiv form ตัวอย่างเช่น
å spise = spis grønnsaker! กินผัก กินผักด้วย
å snakke = snakk thai! พูดไทย พูดไทยซิ
å hjelpe = hjelp! ช่วยด้วย ช่วยหน่อย
å gjøre = gjør det! ทำซิ ทำให้หน่อย
å slutte = slutt! หยุด หยุดไปเลย

แล้วถ้าไม่มี "e" ให้ตัดหละ ทำไง ก็ไม่ต้องตัด ตัวอย่างเช่น
å ta = ta det! เอาไป เอาไปเลย
å gå = gå hjem! กลับบ้าน กลับบ้านนะ

จะเห็นได้ว่าภาษาไทยสละสลวยตรงที่มีสร้อยคำตามท้ายที่บ่งบอกอารมณ์ของผู้พูด และระดับความสุภาพของภาษา

คำ สั่งที่ดิฉันใช้บ่อยมากกับลูกสาว จริงๆ แล้ว "แม่ขอร้อง" spis grønnsaker! และก็ snakk thai! ส่วนลูกสาวใช้บ่อย hjelp! gjør det! slutt!

ส่วน สามีดิฉันมักพูดกับลูกสาวว่า "ikke tull nå!" ถ้าแปลตามตัวอักษรคงประมาณ "ตอนนี้อย่าไร้สาระ" ถ้าเทียบกับภาษาไทยที่ใช้บ่อย น่าจะใช้ประโยคนี้ "อย่าทำเป็นเล่น"

การใช้รูปประโยคสับเปลี่ยนที่กัน
ภาษานอร์เวย์มีลักษณะพิเศษ ที่ดิฉันคิดว่าทำให้เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว นี่แหละคือความสวยงามของภาษา ไม่แน่ใจภาษาอื่นๆ ใดๆ ในโลกที่มีกฎยังนี้เด้วยหรือเปล่า รูปประโยคทั่วไปคำวิเศษณ์จะอยู่ท้ายสุดของปรโยค สำหรับภาษานอร์เวย์เมื่อคำวิเศษณ์ขึ้นต้นประโยค รูปประโยคจะสับเปลี่ยนที่กัน คือประธานจะอยู่หลังกริยา ตัวอย่างเช่น

Du kommer endelig.
Endelig kommer du.
Jeg er glad nå.
Nå er jeg glad.
Jeg drar snart.
Snart drar jeg.
Først spør jeg.
Jeg spør først.
Jeg hviler etterpå.
Etterpå hviler jeg.
Det er nok nå.
Nå er det nok.

นอกเหนือจากภาษาสวีเดน ภาษาเดนมาร์ค น่าจะมีภาษาอื่นๆ ที่มีกฏแบบนี้ ใครรู้บ้าง “วานบอก”

การใช้รูปประโยคเมื่อประธานถูกกระทำ
ในภาษานอร์เวย์มีรูปแบบที่จำได้ง่ายดังนี้คือ

ใช้ s ในกริยา ตัวอย่างเช่น
Jeg sendes hjem. ฉันถูกส่งกลับบ้าน
Vi møtes på toget. เราพบกันที่รถไฟ
Må dette spises? อันนี้ต้องถูกกินหรือ
Kan dette brukes? อันนี้สามารถถูกใช้ได้หรือ

ใช้กิริยา å bli ตัวอย่างเช่น
Jeg blir sent hjem. Jeg ble sent hjem. Jeg har blitt sent hjem.
Vi blir møtet på toget. Vi ble møtet på toget. Vi har blitt møtet på toget.
Må dette blir spist?
Kan dette blir brukt?

การรูปประโยคที่ประธานกับกรรมเป็นคนคนเดียวกัน
ในภาษานอร์เวย์ ใช้คำว่า seg แต่จะเปลี่ยนไปตามประธาน ตัวอย่างเช่น

Jeg slo meg.
Du slo deg.
Han slo seg.
Hun slo seg.

คำ ว่า slo มาจากกริยา å slå เป็นรูปอดีต แปลว่า ตี กระแทก พอเป็นภาษาไทยใช้ได้หลายประโยคที่ต่างกัน ยกตัวอย่างเช่น หกล้มเอง เดินไปชนเสาเอง หัวกระแทกกับโต๊ะเอง เมื่อใดที่ได้รับบาดเจ็บโดยที่ไม่มีใครทำให้ ตัวเองทำตัวเองนั่นแหละ ต้องเขียนต่อด้วยหรือเปล่าว่าสมน้ำหน้า

รูปประโยคที่นำมาเขียนลงใน บล็อกนี้เป็นรูปประโยคที่ดิฉันเห็นว่ามีลักษณะเฉพาะตัวของภาษานอร์เวย์ คิดว่าคงไม่เขียนต่อเรื่องรูปประโยคแล้วหละ หาอ่านการเขียนรูปประโยคได้จากมืออาชีพได้จากเว็บดังนี้

http://www.stolaf.edu/depts/norwegian/grammar/word-order.html
http://www.languageonthe.net/norsk/setningsbygning1.htm